Pemahaman kontrak sosial pertingkat perpaduan

Oleh Wan Emril Nizam Wan Embong

CADANGAN supaya Kementerian Pelajaran dan Kementerian Pengajian Tinggi memperkasa mata pelajaran sejarah sebagai usaha mengukuhkan semangat perpaduan kaum dilihat antara langkah yang boleh dilaksanakan ke arah menjadikan sejarah sebagai mata pelajaran wajib di sekolah rendah dan institusi pengajian tinggi (IPT).

Cadangan itu dikemukakan Gabungan Pelajar Melayu Semenanjung (GPMS) seperti diutarakan Timbalan Presidennya, Syed Anuar Syed Mohamad,

Usaha memperkasa subjek sejarah penting bagi meningkatkan semangat patriotisme dan pengetahuan mengenai sejarah negara di kalangan pelajar supaya mereka menghargai keamanan dikecapi kini.

Subjek perlembagaan perlu dijadikan antara instrumen penting dalam pendidikan tinggi nasional sebagai lanjutan kepada pengajian sejarah pada peringkat sekolah.

Subjek perlembagaan adalah antara komponen pengajian dalam kursus undang-undang atau kenegaraan yang wajar diperincikan merangkumi aspek kepentingan dan susur galur Perlembagaan Persekutuan.

Ia sebagai suratcara yang mengandungi semua undang-undang tertinggi yang difikirkan mustahak bagi menubuhkan sebuah negara moden, mengawal perjalanan keseluruhan sistem kerajaan bagi sesebuah negara yang mengandungi prinsip dan undang-undang bagi mengatur serta mengawasi pentadbiran kerajaan.

Pengajian terhadap keperluan memahami kandungan kontrak sosial dilihat sesuatu yang penting demi kebaikan umum pada masa ini memandangkan negara berhadapan pelbagai cabaran dan tuntutan yang memerlukan masyarakat khususnya generasi pasca merdeka menjiwainya.

Kontrak sosial adalah satu perjanjian antara kaum Melayu dengan bukan Melayu di Malaysia. Ia diwujudkan supaya masyarakat dapat hidup dalam keadaan aman dan damai seperti dipersetujui wakil semua kaum ketika pembentukan Malaysia dan kini menjadi sebahagian Perlembagaan Malaysia.

Perlembagaan Malaysia adalah peringatan undang-undang untuk semua demi menjamin kesejahteraan dan keselamatan. Selain itu, ia juga satu dokumen undang-undang asas yang menerangkan dan memperuntukkan kuasa dimiliki anggota negara ini.

Ia adalah dokumen berasaskan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957 yang digubal dan dikemukakan oleh Suruhanjaya Reid. Tujuannya untuk mengendalikan pentadbiran kerajaan yang memerintah dengan licin dan adil.

Antara kontrak sosial yang disebut dalam perlembagaan adalah bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan, agama Islam sebagai agama Persekutuan, hak keistimewaan orang Melayu, kedaulatan raja dan sultan Melayu serta taraf kerakyatan.

Setiap warga negara Malaysia harus menyedari bahawa perlembagaan kita adalah hasil daripada sikap bertolak ansur setiap kaum. Ia adalah persetujuan yang luhur dan murni, hasil pertimbangan rumit terhadap pelbagai kepentingan yang bertentangan.

Prinsip kerakyatan secara 'jus soli' diperkenalkan ketika rancangan Malayan Union diperkenalkan di Tanah Melayu iaitu kaum Cina dan India yang dilahirkan di Tanah Melayu adalah warga negaranya.

Tetapi dengan ada perlembagaan, kerakyatan jus soli diperketatkan. Antara syarat itu ialah penduduk bukan Melayu mesti tinggal di Persekutuan Tanah Melayu tidak kurang daripada 10 tahun. Kedua-dua ibu bapanya adalah warga negara.

Mereka hendaklah mengaku taat setia terhadap Tanah Melayu dan menganggap negara ini sebagai tanah tempat tumpah darahnya. Selain itu, bermula 1958, mereka juga perlu fasih bertutur dalam bahasa Melayu atau bahasa Inggeris.

Selain itu, kedudukan Raja sebagai ketua negeri dan ketua agama Islam diiktiraf. Prinsip 'Kesetiaan kepada Raja' dimasukkan dalam Rukun Negara, iaitu idealogi nasional yang mengukuhkan lagi kedudukan raja di Malaysia.

Di samping itu, satu pindaan ditubuhkan iaitu Akta Hasutan 1948. Ia bertujuan melarang soalan mengenai hak, taraf kedudukan, hak istimewa, kedaulatan raja yang dilindungi oleh perlembagaan ke atas bahasa kebangsaan, kewarganegaraan, hak istimewa orang Melayu dan kuasa pemerintahan raja.

Kedudukan hak istimewa orang Melayu bukan sesuatu yang baru. Perkara ini adalah perkara utama yang diperjuangkan orang Melayu sejak sebelum merdeka lagi. Perkara itu termaktub dalam Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu pada 1948.

Ia bertujuan menjaga hak orang Melayu sebagai penduduk asal Tanah Melayu dan mempertingkat kemajuan orang Melayu yang ketinggalan dalam semua bidang kehidupan supaya setaraf dengan kaum bukan Melayu yang lebih maju.

Ia dapat mendekatkan jurang perbezaan antara kaum terutama kaum Cina dengan kaum Melayu yang terpisah sejak kedatangan British di Tanah Melayu. Menurut perlembagaan juga, ada satu perkara yang disebutkan iaitu hak asasi. Setiap warga negara yang sah, akan mendapat jaminan dan perlindungan daripada kerajaan.

Dalam perlembagaan mengenai hak asasi, ada dua jenis iaitu hak ramai dan hak individu. Contoh, dalam Perkara 10, disebut memberi hak bebas bercakap adalah hak individu manakala dalam Perkara 10(2), disebut, Parlimen diberi kuasa mengawal hak itu iaitu hak ramai.

Rasionalnya, hak bebas bercakap itu mungkin akan menjejaskan keselamatan orang ramai. Suruhanjaya Kebangsaan Hak Asasi Manusia (Suhakam) ditubuhkan. Badan itu bertujuan mempromosikan dan memberikan perlindungan hak asasi manusia di negara ini.

Satu akta yang membolehkan penahanan seseorang tanpa bicara diperkenalkan selepas peristiwa 13 Mei 1969 yang dikenali sebagai Akta Keselamatan Dalam Negeri. Penahanan seseorang tanpa bicara boleh dilaksanakan jika ia adalah langkah terbaik untuk kesejahteraan dan keselamatan Malaysia.

Kesalahan seperti menggugat keselamatan dan ketenteraman negara dengan mempersoalkan kontrak sosial boleh ditahan mengikut akta ini seperti apa yang berlaku kepada pemimpin Hindraf baru-baru ini.

Perdana Menteri, Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi ketika memberi ucaptama pada perasmian Sidang Kemuncak Media Asia, di Hotel Nikko, Kuala Lumpur pada 2004, menyedarkan bahawa kontrak sosial adalah teras perpaduan rakyat Malaysia selama ini.

Beliau juga berkata, aspek paling penting dalam kontrak sosial ialah persetujuan oleh rakyat pribumi memberikan kerakyatan kepada kaum Cina dan India. Ia mengubah negara yang asalnya dimiliki penduduk pribumi kepada negara bagi orang Cina dan India.

Kaum Cina dan India kini berkongsi kuasa politik dengan kaum Melayu, dan menganggotai Kabinet Pusat dan majlis eksekutif negeri. Sebagai balasan atau quid pro quo, kaum pendatang ini bersetuju mengenai hak istimewa ekonomi bagi penduduk pribumi dengan mengambil kira kedudukan mereka yang tidak begitu baik.

Hal ini membentuk asas moral, undang-undang, ekonomi dan politik bagi pengagihan polisi keadilan di negara ini. Inilah dasar yang kadangkala dikritik kononnya sebagai diskriminasi oleh mereka yang jahil mengenai persetujuan dicapai oleh semua pihak dan persekitaran yang mendorong kewujudannya.

Kaum utama ini turut diberi hak pendidikan dalam bahasa ibunda mereka, tetapi bahasa Melayu diiktiraf sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi. Walaupun bahasa Melayu adalah bahasa pengantar di sekolah kebangsaan, kaum Cina dan India diberi kebenaran untuk mengadakan pendidikan rendah menggunakan bahasa ibunda sebagai bahasa pengantar.

Hanya segelintir negara di dunia ini yang mengizinkan kebebasan seumpama itu. Begitu juga, kebebasan beragama, semua kaum bebas untuk mengamalkan kepercayaan agama masing-masing, bagaimanapun Islam diberi status sebagai agama rasmi negara.

Penulis ialah pensyarah Jabatan Syariah dan Undang-Undang, Kolej Islam Pahang Sultan Ahmad Shah